Blog

Worstenbrood met een streepje voor

Gelegen in Riel, landelijk en dichtbij Tilburg staat een bijzondere langgevelboerderij in een natuurrijke omgeving. Sinds 1564 boert men al op deze plek, op het kruispunt van Zandeind en Goorweg. Dit is het oudste deel van het Brabantse dorp.

Al die tijd boert hier de familie Huijbregts al. Van generatie op generatie. En dat is nog steeds zo. Van de laatste drie had Opa Huijbregts hier al een gemengd veebedrijf, waarna zoon Jos het stokje overnam.

En inmiddels staat de derde generatie aan het roer. Kleinzoon Joost en zijn vrouw Annelie runnen nu, samen met kinderen Sam en Niek, de beleefboerderij. “Als onze Niek (de oudste van de twee) een schep in zijn hand heeft, dan krijg je hem niet meer mee naar binnen.” Niek wordt is 3 jaar en het buitenleven zit duidelijk nu al in de genen. Maar beleefboerderij zeg je? Inderdaad, dat vraagt om een uitleg.

Want sinds de jaren 80 is de boerderij geleidelijk aan het veranderen. Zo transformeerde het van gemengd veebedrijf naar een rundveebedrijf. Eerst voor de melkopbrengst en later stond de vleesopbrengst centraal. Maar nog steeds volop boeren dus.

Maar in 2005 werd alles anders. Dat was het moment dat de koeien voor het eerst naar de lokale supermarkt De Boerenschuur gingen. En bovendien namen vader Jos en zijn vrouw Hennie, die toen nog de boerderij runden, nóg een bijzonder besluit: vanaf dat moment zou de eeuwenoude boerderij namelijk ook een zorgfunctie krijgen. Hennie werkte zelf al in de zorg en was in het bijzonder betrokken bij autistische kinderen. Die groep kinderen wilde ze op de boerderij een bijzondere zorgbeleving geven. En zo was een nieuw idee geboren; jonge kinderen met autisme zouden vanaf toen een zorgzame begeleiding krijgen in Riel. Niet op een doorsnee instelling, maar in de natuurlijke omgeving van de eigen boerderij.

Het was een unieke combinatie; een boerderij met zorgfunctie. Je zou denken dat de werkweek nu wel druk genoeg was. Maar nee hoor, toch bleef het borrelen bij de familie Huijbregts. “We hadden een deelnemer van de zorgboerderij die de droom had om wakker te worden tussen de koeien.”  Dat leidde weer tot het idee om een eigen boerencamping te beginnen. En die was zó goed dat ze na oprichting, in 2019 tot de meest kindvriendelijke camping van Europa werden uitgeroepen. Door Zoover, en die kunnen het weten.

En nog hield het niet op met ideeën bij Joost en Annelie. Zo organiseren ze ook nog excursies voor groepen op de boerderij, zijn er heuse koeknuffel sessies en begon vader Jos een eigen winkel op het terrein om het eigen vlees te verkopen ‘De Winkel van Boer Jos’. 

Echte aanpakkers dus, die familie Huijbregts. Inmiddels is het dus een echte beleefboerderij met allerlei activiteiten.

En Boerderij Van ’t Zandeind veranderde verder. Ook het boeren zelf ging steeds meer uit van natuur inclusieve landbouw. Er kwamen bijzondere koeienrassen bij zoals Lakenvelders en Herefords. En de Lakenvelders grazen daarbij een groot deel van het jaar op Landgoed de Hoevens in Alphen. Zo wordt het landgoed met een passend ras begraasd en kan de beleefboerderij bovendien een bijzonder stukje puur natuur vlees bieden. 

Je zou denken. Dit was het nu echt wel: nu zijn ze druk genoeg, die familie Huijbregts. Maar nee hoor. Nog zijn we er niet. Want het boerenondernemersbloed ging nog een stap verder en deze keer gingen ze aan de slag met worstenbrood. En daarvoor moeten we even terug in de tijd. Want Joost had altijd al een bijzondere band met dit streekgerecht. Bekend terrein in Brabant natuurlijk, maar Joost wilde het toch nét weer op zijn eigen manier doen.

Even wat meer info over worstenbrood. Want wist je dat worstenbrood ontstaan is uit pure noodzaak? Vroeger slachtten namelijk heel veel boeren hun varkens thuis en daarom moest alles direct gebruikt worden. Totdat men ontdekte dat het gehakt beter geconserveerd bleef als het in een broodje gebakken werd. Want vriezers waren er nog niet. Dat broodje was dus eigenlijk een soort houdbaarheidstrommel. Maar dan van deeg. Fascinerend niet? ‘Voor mij liep worstenbrood sowieso als een rode draad door mijn leven’ zegt Joost. ‘Op onze boerderij was in mijn kinderjaren altijd veel werk. Ik weet nog goed dat samen eten niet altijd lukte, maar op zondag was samen ontbijten vaste prik’. En daarbij aten we ook altijd worstenbrood. Het liefste warm! Maar ook als we een dagje weg gingen, met carnaval of tijdens kerst, altijd dat heerlijke worstenbrood!”

En op een dag, nu 10 jaar geleden, begon het bij Joost te borrelen. De aanleiding waren de mensen die dagelijks op de boerderij kwamen voor een stukje bijzonder rundvlees van de eigen koeien. Hoe gaaf zou het dan zijn om ook eigen worstenbrood te verkopen? Met eerlijk rundvlees in plaats van varkensvlees? Want dat was wel een probleem:

Traditioneel worstenbrood wordt van varkensvlees gemaakt. Toch gingen Joost en Annelie aan de slag om worstenbrood te maken van rundvlees. ‘We gingen het experiment aan samen met onze slager in het complot’ zegt Joost. ‘We begonnen met het vlees van onze Belgisch Witblauwe koeien. Het gehakt werd tot een perfect staafje gerold, naar de bakker gebracht voor een perfect broodje en toen was het moment daar...  

Aan de keukentafel met het hele gezin erbij sneden we hem open om te zien hoe hij er van binnen uit zag. De hoop dat het gelijk raak was vervloog snel toen we het mes uiteindelijk door het broodje heen gedrukt hadden. Wat was ie droog! Het vlees was heerlijk maar veel te droog voor een lekker worstenbroodje. Vervolgens nog één keer geprobeerd met andere kruiden en ander deeg, maar het werd geen succes.’ Was het eigenlijk wel mogelijk om worstenbrood te maken van rundvlees?

Poging 3 dus. Deze keer ging Joost aan de slag met Lakenvelder vlees. Vlees met nét dat randje vet dat smelt op je tong. Dat zou wel eens de oplossing kunnen zijn voor de droge smaak. ‘Nu hadden we wat! ’zegt Joost enthousiast. ‘Dus twee jaar geleden zijn we weer met ons gehakt naar de slager gegaan. Wederom staafjes van laten rollen en hup naar de bakker! Vol goede moed sneden we hem door en dit keer werden we beloond! De eerste batch van 200 worstenbroodjes hebben we laten keuren door de vaste klanten. Iedereen was laaiend enthousiast! Een echt smaakvol worstenbroodje met uitsluitend rundvlees was een feit. Althans dat dachten we. Want toen de bakker bekende dat er varkensreusel in zijn deeg zat hadden we nog geen 100% rundvlees worstenbroodje.’

Nee hè!? Niet weer! Gelukkig was dit probleem snel getackeld, want ambachtelijke roomboter was het alternatief voor de varkensreusel. En het smaakte ook nog lekkerder.  ‘Sindsdien bakken we iedere vrijdag zo’n 300 Lakenvelder worstenbroodjes’ zegt Joost. ‘Kenners beschrijven deze gezondere variant van het traditionele worstenbrood als smaakvol, ambachtelijk en lekker. Brabant is een streekproduct rijker en daar zijn we eigenlijk best trots op!’

Mocht jij trek gekregen hebben na dit verhaal en de Beleefboerderij in volle glorie beleven? Iedere vrijdagmiddag en zaterdag  zijn er verse Lakenvelder worstenbroodjes in de boerderijwinkel. En net als de koe met het laken op zijn rug, hebben deze broodjes net een streepje voor...