Blog

Grenzen stellen, herkennen, bewaken en verleggen..

Het thema van deze autismeweek is 'Grenzen'. Op Autisme Expertise Zorgboerderij Van ’t Zandeind hebben we iedere dag te maken met grenzen. Zowel de grenzen bij de deelnemers, als die van onszelf als begeleiders. Er zijn heel veel verschillende soorten grenzen. Soms zijn de grenzen groot en duidelijk afgebakend en zijn ze goed te herkennen. Soms gaat het over wat moeilijker te herkennen grenzen, zijn ze meer onzichtbaar en onopvallend.

De deelnemers met ASS vragen om duidelijkheid en voorspelbaarheid. Het is belangrijk dat je als begeleider hier dus een duidelijke begrenzing aangeeft. Duidelijke afspraken en kaders, zodat de deelnemers weten waar ze aan toe zijn en waar begeleiding ze op kan wijzen. Dit kan in korte verbale aanwijzingen of gevisualiseerd worden, bijvoorbeeld doormiddel van picto’s of gebaren.

Er zijn deelnemers die graag gesprekjes voeren en graag willen vertellen. Ze schieten hierin door, stemmen niet af, zien niet dat de ander zijn interesse al verloren heeft of non-verbaal aangeeft dat het gesprek afgelopen is. Hiermee gaan we over de niet zo zichtbare grens van de ander.

Sommige deelnemers zijn rechtuit en eerlijk. Ze zeggen wat ze denken of op dat moment vinden en verpakken dat niet in mooie of zachte woorden. Dit kan naar anderen toe bot overkomen, zonder dat ze dit zelf doorhebben of zo bedoelen. Voordat ze het weten, zijn ze weer zo'n denkbeeldige lijn over gegaan, hebben ze ruzie met de ander en weten ze eigenlijk niet goed waarom.

Veel deelnemers geven regelmatig aan last van hoofdpijn of vermoeidheid te hebben. Vaak komt dit voort uit overprikkeling of stress, die kan worden veroorzaakt als grenzen zijn opgezocht of als er over een grens is heengegaan. Soms zoeken we deze grenzen juist op, om met deelnemers te kunnen werken aan ontwikkeling. Als ze vervolgens weer wat tijd hebben gehad om te stabiliseren, kunnen we weer toewerken naar de volgende stap, waarmee we telkens proberen grenzen te verleggen.

Sommige deelnemers houden van stevig vastpakken en knuffelen. Anderen zijn hier totaal niet van gediend, maar durven hierin niet altijd duidelijk en assertief in te zijn. Hierdoor gaat de een dus over de limiet en geeft de ander zijn begrenzing niet goed aan.

Er zijn ook deelnemers die hun eigen grenzen niet (her)kennen. Ze merken dat hun emmertje vol loopt maar weten niet waardoor en weten niet hoe ze hiernaar moeten handelen. Soms helpt het om samen iets acties/fysieks te doen om de spanning te laten zaken, de andere keer worden ze hier juist drukker van en is een rustige activiteit beter passend. Op zoek naar die onduidelijke grenzen en een balans vinden in wat leuk, fijn of gezellig is en wat er nodig en helpend is, is voor de meeste deelnemers een hele uitdaging.

Het is dus een hele klus om grenzen te stellen, te herkennen en te bewaken, maar het kan ook een uitdaging zijn om juist je grenzen te verleggen. Zowel voor de deelnemers, als de begeleiders. Dag in, dag uit blijft dit een mooie uitdaging waar we iedere dag op Autisme Expertise Zorgboerderij aan blijven werken.